Ատելությունը սրտի խենթություն է (Ջորջ Գորդոն ԲԱՅՐՈՆ)

Աստված Մովսես մարգարեին տասնաբանյան պատվիրաններով հրահանգեց. «Մի՛ սպանիր»: Հովհաննես Ավետարանիչը գրում է. «Նա, ով իր եղբորն ատում է, մարդասպան է», որովհետև սպանության սկիզբը ատելությունն է: Մարդ նախ ատում է, ապա` սպանում: Մարդասպանությունը Կայենից սկսվեց, որն իր եղբորը` Աբելին, խաբելով սպանեց: Կայենի գործերը չար էին, իսկ Աբելինը` բարի: Աբելին սիրում էր Աստված, սիրում էին և իր ծնողները, ինչի պատճառով Կայենն ատեց իր եղբորը: Ատելությունը եղավ բոլոր մեղքերի սկիզբն ու պատճառը: Նրանից և նախանձից ծնվեցին քենն ու ոխը, իսկ ոխակալությունից` նենգությունը, խաբելը և սուտ խոսելը:

ՈՐՈ՞ՆՔ ԷԻՆ ԿԱՅԵՆԻ ՅՈԹ ՄԵՂՔԵՐԸ
Աստծուն իր պտուղներից և բերքից վատն ու անպետքը նվիրեց: Նախանձեց: Ատեց: Նենգությամբ խաբեց եղբորը: Սպանեց: Որպես առաջին ոճրագործ` չար օրինակ եղավ աշխարհին: Երբ Աստված հարցրեց, թե` «Ո՛Ւր է քո եղբայր Աբելը» (Ծննդ. 4:9), նա ստեց, թե` «Չգիտեմ»: Աստված նրան հարցրեց, որպեսզի զղջալով «մեղա՜» ասեր, մինչ նա ատելությամբ պատասխանեց. «Մի՞թե ես իմ եղբոր պահակն եմ» (Ծննդ. 4:9): Աստված ասաց. «Այդ ի՞նչ արեցիր, քո եղբոր արյան կանչը երկրից բողոքում է ինձ» (Ծննդ. 4:10): Աստված յոթ պատիժ ուղարկեց Կայենի վրա: Նախ նրան անիծեց. «Արդ, անիծյալ լինես երկրի վրա, որը բացեց իր բերանը եղբորդ` քո ձեռքով թափած արյունն ընդունելու համար: Դու պիտի մշակես հողը, բայց նա պիտի չկարողանա քեզ տալ իր արդյունքը (Ծննդ. 4:11-12): Ծառի նման պիտի դողդողաս, ահ ու դողի և երերման մեջ պիտի լինես երկրի վրա» (Ծննդ. 4:12): Ծովի ալիքներից պիտի տատանվես»։ Մարդասպան Կայենի վրա նշան դրեց. «Նա, ով կսպանի Կայենին, յոթնապատիկ վրեժի կարժանանա: Եվ Տեր Աստված նշան դրեց Կայենի վրա, որպեսզի ոչ ոք, ով հանդիպի նրան, չսպանի» (Ծննդ. 4:15):
Ատելությունը թշնամական մի կեցվածք է, որը մարդ ունենում է որևէ անձի նկատմամբ, երբ նրան սիրելուց դադարում է ու ցանկություն է ունենում հարվածելու: Նրա համար առակագիրը գրում է. «Հակառակությունն ատելություն է գրգռում» (Առակ. 10:12): Ատելությունը բազմատեսակ մեղքերի դուռն է: Նրանից առաջ են գալիս բարկությունը, նախանձը, անգթությունը, վայրագությունը, հպարտությունը, վրեժխնդրությունը, կասկածն ու համառությունը: Իսկ ատելությունը առաջ է գալիս անձնասիրությունից ու փառասիրությունից:
Փաստենք, որ կա երկու տեսակի մարդասպանություն.
ա) արյունով և մեկ անգամ,
բ) առանց արյան ու անդադար` ատելության ոգով:
Մարդիկ հաճախ անիրավ տեղն են իրար ատում: Այս երևույթը հնուց ի վեր գոյություն ունի: Արժե լսել Սաղմոսերգուին, որը պաշտոնական բերանն է մերօրյա մի շարք անիրավությունների. «Տե՛ս թշնամիներս որքա՜ն բազմացան և անիրավ ատելությամբ ինձ ատեցին» (Սաղմ. 24:19): Աշխարհն այնպիսի մի վիճակ է ստացել, որ մարդն ուզում է իր կամքը պարտադրել դիմացինին: Մարդիկ ամեն ինչ նյութական զորության մեջ են ուզում տեսնել, նկատելով, որ ապրելու համար նյութը էական է: Եվ եթե չեն կարողանում նյութապես ճզմել դիմացինին, սկսում են ատել նրան, գոհացում տալու համար իրենց փառասիրություններին:
Ատելությունը թույնի է նման: Մարդը, եթե այն չկարողանա իր ատած անձի մեջ ներմուծել և նրան սպանել, անպայմանորեն այդ հյութից կամ նյութից ինքը պիտի թունավորվի ու նրա արյունով բարոյապես պիտի սպանվի:
Ամեն ասպարեզ ունի իր սկզբունքները: Եթե մի մարդ իր դիրքի ու հավատի սկզբունքին կառչած տեղի չի տալիս, դա չի նշանակում, թե այդ անձը համառ է, այլ ընդհակառակը` օրինապահ մեկն է: Իսկ նա, որ ի շահ իր փառասիրությունների, ուզում է ոտնակոխ անել այդ սկզբունքները, նշանակում է` նա ոտնահարում է նրա իրավունքները: Իսկ եթե ենթական հաջողություն չի ունենում իր նպատակը իրագործելու, սկսում է ատել դիմացինին:
Ահա այստեղ է, որ Սաղմոսերգուն ատվողի բերանով ասում է. «Բայց ովքեր մեղանչում են իմ դեմ, նրանք ամբարշտանում են իրենց հոգու մեջ, և ովքեր ատում են ինձ, նրանք սիրում են մահը» (Առակ. 8:36):

ԻՇԽԱՆՆ ՈՒ ԱՅՐԻ ԿԻՆԸ
(Վարդան վարդապետ Այգեկցի)
«Մի իշխան կար խիստ չար և անիրավ: Եվ նույն քաղաքում ապրում էր մի այրի կին, և իշխանը հարկ պահանջելով նեղում էր նրան, և այրի կինն աղոթում էր, որ իշխանն ունենա խաղաղ ու երկար կյանք: Գնացին, ասացին իշխանին, թե քո չարության համար աղոթում է այրին: Եվ իշխանը եկավ և ասաց. «Ես քեզ բարիք չեմ արել, ո՜վ կին, դու ինձ համար ինչո՞ւ ես աղոթում»: Այրի կինն ասաց. «Քո հայրը վատ մարդ էր, ես անիծեցի, և նա մեռավ: Դու նստեցիր նրա տեղը` ավելի խիստ չար: Եվ այժմ վախենում եմ, որ մեռնես, և քո որդին քեզնից ավելի չար լինի»:
Արդար մարդը ոչ մեկին չի ատում, որովհետև այս անցողիկ կյանքում ատելությունը մարդկային չէ:
Մեր Տերը` Հիսուս Քրիստոս, ոչ մեկին չատեց, սիրեց և առանց ատելու ու Իր սկզբունքից շեղվելու խաչ բարձրացավ, կամովին մահը գրկեց, սակայն փարիսեցիների փառասիրությունների և եսասիրությունների խաղալիք չեղավ:
«Տիրոջ հանդեպ զգացված երկյուղն ատում է անիրավությունը, թշնամանքն ու հպարտությունը և չարի ճանապարհը» (Առակ. 8:13):
Աստծուն հավատացողն ատում է սատանային, բարին սիրողը` չարը: Աստծուն հավատալով ոչ ոք չի կարող ատել իր եղբորը: Ոչ միայն սուրբգրականորեն, այլև մարդկայնորեն ներելի չէ այդպիսի մի արարք:
«Եթե մեկն ասի, թե սիրում է Աստծուն, և ատի իր եղբորը, սուտ է խոսում. ով չի սիրում իր եղբորը, որին տեսնում է, ինչպե՞ս կարող է սիրել Աստծուն, որին չի տեսել» (Ա. Հովհ. 4:20):
Ատելությունը չարիքի արմատն է: Այն արմատախիլ անելու կարողություն ունեցող միակ կացինը սերն է։
Չի կարելի ատել մարդկանց, այլ նրանց չար սովորությունները:
ՈՒստի այն քրիստոնյաները, ովքեր սիրելու փոխարեն ատում են իրար, մարդասպան են, քանի որ բոլորս էլ քույրեր ու եղբայրներ ենք, նույն ավազանում մկրտված ու Արարչին որպես «Հայր» ենք ընդունում: ՈՒրեմն մի՛ ատեք իրար: Մի՛ նախանձեք: Մի՛ չարախոսեք, ոխ մի՛ պահեք: Մի՛ անարգեք, այլ սիրեք ու ներեք իրար: Ամե՜ն:

Տեր Հովսեփ Ա. քահանա ՀԱԿՈԲՅԱՆ

Մեկնաբանություններ